De ruiperiode staat alweer voor de deur. Langzaam zal de rust op de hokken terugkeren. Dat betekent: rust voor de duiven, maar niet voor de duivenliefhebber. Luiheid, onderschatting en slechte voeding in de ruiperiode worden genadeloos afgestraft in het volgende vliegseizoen. De liefhebber moet juist in deze tijd veel observeren en erg oppassen voor de gezondheid van de dieren, die nu een klein beetje verzwakt zijn. Er kunnen juist nu snel ziektes de kop opsteken zoals verkoudheid etc. Wat is er nu zo belangrijk in de rui periode? Zo veel mogelijk licht, lucht, zon en regelmatig een bad doet wonderen voor uw duiven in deze tijd.
Hoe ging dat vroeger?
Vroeger werden de duiven ’s morgens losgelaten en zij vonden op het land alles wat ze nodig hadden. Er werd vaak niet eens meer gevoerd, want ze kwamen met een volle krop thuis.
De boer van nu is echter om allerlei redenen eerder verplicht zijn land direct weer te bewerken. Zodoende is er minder te vinden. Ook worden nu op veel plekken meer bestrijdingsmiddelen gebruikt dan 50 jaar geleden. We kunnen natuurlijk “het veld op het hok brengen” en zodoende de grote voordelen van vroeger aan onze duiven voorschotelen. Dit betekent: veel natuurproducten, weinig chemie of medicijnen, want dat kan in het verenkleed voor volgend jaar nadelige gevolgen hebben.
Daar waar het ons de roofvogel mogelijk maakt, kunnen we de duiven dagelijks loslaten. Terug naar de natuur zo gezegd. Dat is goed voor de duiven. De rui verloopt dan wel wat langzamer, omdat ze dan alert moet blijven. Zodoende zal deze niet alles tegelijk gaan ruien. Als de roofvogel populatie erg groot is in uw omgeving en u de kans loopt veel duiven te verliezen, dan is de volière de beste oplossing. Indien u die hebt, maak er dan zo veel mogelijk gebruik van.
Tarwe.
Veel liefhebbers gaan in deze tijd naar de boer om nieuwe oogst gerst en tarwe te halen. Velen zien dat als heel belangrijk. Je moet dan echter wel opletten, want het vochtgehalte van granen moet 11% – 13% zijn en mag beslist niet hoger zijn dan 15%. In combinatie met een te hoog vochtgehalte hebben nieuwe granen nog te weinig enzymwerking. Gevolg hiervan is dunne mest en dus een slechte opneembaarheid van de voedingsstoffen. De duiven raken geheel van streek en de goede “ruibedoelingen” verdwijnen als sneeuw voor de zon.
Keratine.
De duiven moeten alle veren en pennen verwisselen in de ruiperiode. Om dat te kunnen, is veel keratine eiwit nodig. (een veer bevat veel keratine). Dat zijn zwavelhoudende eiwitten die o.a veel cysteïne bevatten.Vooral tarwe, koolzaad en raapzaad zijn rijk aan zwavel en daarom dient dit in voldoende mate in een ruivoer te zitten.
Wij liefhebbers kunnen natuurlijk veel ondersteuning geven, o.a. door een veelzijdig voer te geven met wat snoepzaad en gerst. Ook kan men af en toe wat onkruidzaad of wildzangzaad aan het voer toevoegen. In de ruiperiode worden aminozuren, vetten, mineralen, sporenelementen en vitamines aan het duivenlichaam onttrokken. We zullen ze in het kort even in beeld brengen.
Aminozuren:
Dit zijn de eiwitbouwstenen. Ze zitten o.a. in peulvruchten zoals groene en gele erwten, katjang, linzen, wikken en Maple Peas. Ook de getoaste sojaboon en alle vetrijke zaden bevatten veel waardevolle eiwitten. De sojaboon bevat zelfs twee keer zoveel zwavelhoudende aminozuren als de meeste erwten. Er zijn ook aminozuren in de handel die u kunt toevoegen aan uw voer. Vele zijn echter synthetisch (niet natuurlijk) en nogal prijzig. We moeten streven naar een compleet en opneembaar aminozurenpatroon voor onze duiven om zo een optimale rui te bewerkstelligen. De natuur is veel rijker dan we vaak denken. Alles hoeft niet zo nodig uit een potje te komen.
Vetten:
Voor een goed en gezond verenkleed wat vernieuwd moet worden zijn ook vetten van groot belang. Uitstekend hiervoor zijn b.v. snoepzaad en pinda’s. Ook de sojaboon is hier weer uitstekend, omdat deze naast veel waardevolle aminozuren ook veel onverzadigde vetzuren bevat. Er moet echter ook gezegd worden, dat overdrijven nooit verstandig is.
Mineralen en sporenelementen:
Deze zijn in deze tijd bijzonder belangrijk! Grit en kalk zijn absoluut niet toereikend om de behoefte aan mineralen af te dekken.
U kunt regelmatig distels geven van paardebloemen, mier, wortelen, knoflook, uien, diverse theesoorten, sommige kruiden, karnemelk, magere yoghurt, kwark, biergist, teelaarde etc. Deze bevatten allen veel minerale stoffen, aminozuren en natuurlijke vitamines.
Een waardevolle tip:
Breng 1 eetlepel lijnzaad aan de kook op 1 liter water. Laat deze 5 à 10 minuten tegen de kook aan laten doorsudderen. U laat het even iets afkoelen en giet het vocht in een kan. De uitgekookte lijnzaad gooit u weg. Laat het niet koud worden, anders wordt het een koek en krijgt u het niet meer uit de pan. Het “lijnwater” geeft u aan uw duiven te drinken 2 à 3 keer per week. U kunt gerust voor meerdere dagen klaarmaken en bewaren. Doe dan b.v. 5 eetlepels lijnzaad in 1 liter water en breng die aan de kook. Na het afgieten voegt u er 4 liter koud water aan toe en u hebt 5 liter lijnwater. U zult verbaasd staan, hoe mooi de duiven er van worden.
Vitamines:
Wees in deze tijd niet zuinig met vitamines. Vooral de B-vitamines zijn nu erg belangrijk. Om de chemische vitamines te vermijden kunt u de B vitamines halen uit b.v. biergist of bakkersgist. Wortels bevatten veel vitamine A, Ook levertraan bevat veel vitamine A en D. Af en toe wat maïskiemolie of tarwekiemolie over het voer voor de vitamine E. Het reeds genoemde groenvoer bevat eveneens veel natuurlijke vitamines. Niemand weet precies wat elke duif aan vitamines nodig heeft in de ruiperiode dus u kunt hiermee gerust wat rijkelijker omgaan. Dit is de enige periode van het jaar, dat u daar niet voor gestraft wordt.
Trichomonases (het geel)
Deze ziekte moet u wel in de gaten houden. Mijn advies is direct voor de rui een ronidazole middel te geven van 5 dagen en dan om de 4 tot 6 weken twee dagen. U bestrijdt dat tevens de “hexamyden” (darmparasieten) die vooral bij jonge duiven voorkomen. Dit heeft geen invloed op de pennen.
Als de rui voortschrijdt….
Iedere melker wil graag een top verenkleed zien bij zijn of haar duiven. Soms zien we verdraaide of verwrongen slag- of broekpennen in de vleugel. Het is absoluut af te raden deze veren te trekken! Daarvoor moet je een specialist zijn. Ze zijn niet doorslaggevend voor de prestaties in de vliegperiode. Laat ze dus zitten!!!!
Veel belangrijker is het te letten op de gebogen veertjes, die zich ter hoogte van de “elleboog” van de vleugel bevinden. Deze enige kromme veertjes (duimpjes) houden de vleugel bij elkaar, zijn zeer elastisch en worden erg belast tijdens het opvliegen, het landen en de vluchten zelf. Deze “duimpjes” moeten perfect zijn en als het ware “gelast” op de vleugel liggen. Ze moeten het een vol jaar uithouden omdat ze slechts 1 x worden geruid.
Als één van deze veertjes uitsteekt in de vliegperiode en u trekt hem eruit, zult u merken: de duif vliegt geen prijs meer. Deze veertjes zijn de afsluiting van het “kunstwerk” dat vleugel heet. Als de duif één van deze veertjes ruit, vliegt ze niet meer en is ze angstig en onzeker.
Broedpennen.
Voor het maken van goede uitslagen zijn het goed ruien van de broekpennen niet verantwoordelijk. De broekpennen worden anders geruid dan de slagpennen, n.l. paarwijze (1e + 10e pen etc.) Het goed ruien hiervan is een bewijs van goede gezondheid. Als de laatste staartveer gevallen is, is de hoofdrui beëindigd, en niet als de vleugelrui klaar is. Dan heeft de duif z’n “winterkleren” aan. Is de laatste slagpen echter iets meer dan voor de helft uit de schacht, dan kunt u geleidelijk van voer veranderen. U kunt dan langzaam overschakelen op lichte voeding of wintervoer.
Tijdens de rui geldt als regel: een eiwitrijkere-, vetrijkere-, vezelrijke- en veelzijdige voeding Tijdens de wintertijd geldt als regel: een lichtere mengeling die minder opbouwstoffen bevat (eiwitten uit b.v. peulvruchten), omdat er dan niet zoveel op te bouwen valt, niet te vet is, maar wel zeer vezelrijk is. Dit al naar gelang het weer, het soort hok,(warm of koud) en de wijze waarop u de duiven houdt. Wij hebben allemaal wel eens een periode rust nodig. Ook duiven hebben een periode nodig om weer op krachten te komen. In de winter heb je ook de mogelijkheid om continue en geleidelijk eventueel overgewicht langzaam terug te brengen door middel van de lichte vezelrijke voeding. Indien de roofvogel het toelaat is het zeer zinvol de duif zoveel mogelijk vrije uitvlucht te geven. Is dit niet mogelijk, gebruik dan zo veel mogelijk uw volière.
Veel succes ermee.
Willem Mulder.