Als het “Spoor” bij u in de bus valt en u dit artikel leest is het al weer eind oktober op de kalender. De bladeren die nog aan de bomen zitten zijn nog mooi gekleurd. Ik hoop altijd als ik ’s morgens vroeg naar de beurs in Kassel rijd, dat de zon op de bomen schijnt. Dat is daar altijd weer een prachtig gezicht. Door corona en andere oorzaken is de beurs in Kassel een aantal jaren uitgevallen. Gelukkig komt daar weer verandering in. De meeste fabrikanten waren graag weer bereid om met een stand naar Kassel te komen.
Veel duiven hebben hun verenpak al ingeleverd voor een fonkelnieuwe en zien er fantastisch uit. Een aantal duiven moeten nog wel een aantal pennetjes gooien. Als de duiven vast zitten, gaat de rui sneller dan wanneer de duiven nog regelmatig rond kunnen vliegen. Dat heeft te maken met de roofvogel. Het verenpakket moet in die tijd dan geen grote gaten bevatten, want dan kun je de roofvogels niet meer ontkomen. Elk jaar krijg ik weer de vraag: wanneer kunnen we overgaan naar de winter mengeling? Of moet ik nog een zakje Ruivoer kopen? Als de laatste pen half uit is, kun je overgaan op een winter of Rust mengeling. Eerder niet.
Verschil tussen kweekvoer en ruivoer.
Er zijn tegenwoordig mengelingen op de markt die het gehele jaar gegeven kunnen worden. Althans, dat wordt er beweerd. Maar is dat wel zo? Is de behoefte in deze periodes dan gelijk? Laten we het alleen even hebben over de ruiperiode, de winter en de kweekperiode. In de ruiperiode is de behoefte aan vezels, zwavelhoudende zaden en mais veel groter dan in de kweekperiode. Duiven die jongen hebben, hebben een hekel aan puntige granen, zoals boekweit, gerst en paddy. Dat is pijnlijk in de krop om aan de jongen te geven. Mais is helemaal geen voer waarnaar de kweekduiven veel van eten. Ze gooien het gewoon uit de voerbak. Al helemaal de grote maissoorten. En toch zijn er nog veel kweekmengelingen op de markt met veel mais er in. Dat is al een behoorlijk verschil met de rui en de kweekperiode. Waarom dan toch die grote mais in het kweekvoer? Zou dat met de prijs te maken kunnen hebben? Maar ja, als er 25% van je voer onder de roosters verdwijnt….. is dat dan wel zo effectief? Ook een kwart van je zuur verdiende geld ligt daar! Maar goed, zoals zo vaak gezegd: ik hoef helemaal geen gelijk te hebben!
En het verschil met wintervoer?
Als de duiven door de rui zijn is het gehele duivenkleed verwisseld voor een nieuwe. Dat is alleen mogelijk geweest door het geven van voldoende bouwstenen zoals eiwit en goede vetzuren. Als de rui klaar is, valt er dan ook niets meer te bouwen. Wat doe je als je een huis hebt gebouwd en er staan nog 5 volle pallets met stenen? Het is dus te begrijpen, dat na de bouw van het verenkleed er veel minder bouwstenen nodig zijn. Alleen een beetje voor onderhoud. Je kunt er gerust van uitgaan dat de duif 50% minder voedingstoffen nodig heeft. Een goed winter- of rustvoer heeft daarom een laag eiwitgehalte. Wat moet je dan met al die overtollige bouwstenen? Het enige wat ik kan bedenken is: mengen met een Zuiveringsmengeling. Eigenlijk zouden we moeten zeggen een opschoningsmengeling want er valt helemaal niets te zuiveren.
Wanneer is de rui ten einde?
Zoals al gezegd: als de laatste pen half uit is bij de meeste duiven, kunnen we zeggen dat de rui ten einde is. Er moeten dan nog wel vaak een paar staartpennen komen, maar we kunnen op dat moment het beste overschakelen naar een wintervoer of rustvoer. De duiven geven het vaak zelf wel aan. Je was gewend om bijvoorbeeld elke voerbeurt 20 gram voer per duif te geven en ineens laten de duiven dat massaal liggen. Een teken dat de meeste duiven klaar zijn met de rui.
Wat is een wintervoer?
Zoals we hebben gezien kun je een overgebleven zakje ruivoer of alles in één voer prima gebruiken in de winter, als je daar Zuivering aan toevoegt. Ik zou uitgaan van gemiddeld 2 delen Zuivering en 1 deel Ruivoer of alles in één voer. Als het erg koud is kun je dan half om half voeren. All-in One kan dus prima als je dat per seizoen steeds een beetje aanpast aan de behoeftes van de duiven. Een kant en klaar wintervoer of Rustvoer is natuurlijk ook een goede optie. Deze mengelingen bevatten veel vezels en zien er daardoor minder aantrekkelijk uit dan dat mooie kweekvoertje. Maar beste mensen: wij moeten nog steeds leren om niet met onze ogen naar voer te kijken, maar het de ogen en de behoeftes van onze duiven. En dat ziet er echt heel anders uit hoor!
Opschoning
Na de rui is het een uitstekend moment om een vastenperiode in te lassen. Dat is goed voor mens en dier. Opschonen dus van alles wat te veel was in de vlieg en ruiperiode. Voedingsresten koeken als het ware voor een klein deel aan de darmflora. Dat is een dunne slijmerige laag, waar de voedingsstoffen doorheen moeten. Als die laag met al zijn rillen en oneffenheden (de darmphilie) dichtslibt, zoeken allerlei bacteriën er graag een plaatsje. Want dat is een prachtige voedingsbodem. Nou kunnen we natuurlijk een zware antibiotica kuur geven aan de duiven. Dan doodt je die bacteriën allemaal. Ook de goedaardige bacteriën worden dan gedood. Als duiven dan iets verkeerds eten, is het hek van de dam. Dan is er geen bescherming meer. Er is veel onbegrip en onwetendheid in duivenland als het om voeding gaat voor onze sportduif.
Verstandiger is om een Winter of Rust mengeling te geven met een aanbod van veel verschillende “ruwvezel leveranciers” zoals: paddy, boekweit, gerst en hele haver. Ja haver ook hoor! Gepunte haver en daar mag gerust 10% van in de mengeling zitten. Die doen het ruige werk in de darm. De kleinere en zachtere vezels zoals die van Milocorn, witte Dari, lijnzaad, hennep, millet- soorten etc. doen het nawerk. Net als een zachte bezem alle fijne stofdeeltjes meeneemt. Zo heb je in 3 weken tijd weer een prachtige nieuwe darmflora. Met deze voermengeling kun je doorgaan tot kort voor de kweek. De voerbenutting is weer geoptimaliseerd. Met andere woorden: het voer wordt weer veel beter verteerd en de voedingsstoffen worden weer optimaal opgenomen in het bloed. Je zult eens zien hoe goed je duiven er dan gaan uitzien. Een betere voorbereiding voor de komende kweekperiode is nauwelijks denkbaar.
Vitamine D en Levertraan.
Zoals ik al eens heb geschreven bleek uit wetenschappelijk onderzoek dat de zogenaamde Vitamine D-receptor zich aan de immuun-cellen van de duif hecht. En als die zich aan de cellen binden, heeft dat effect op het immuunsysteem. Op die manier worden ontstekingen verminderd. Anderzijds wordt de groei van zogenoemde natural killer-cellen (witte bloedcellen) die een belangrijke rol spelen in de bestrijding van ziekteverwekkers bevorderd. Vitamine D³ komt bijvoorbeeld voor in vette vis – zoals zalm, makreel, haring levertraan en eieren.” In ieder geval heeft vitamine D een hele positieve invloed op de gezondheid. Daarnaast groeien veren en botten alleen goed als er voldoende calcium en vitamine D³ aanwezig is. De gemakkelijkste weg is daarom regelmatig levertraan of visolie over het voer te geven. Dat kun je zo’n 2 tot 3 keer per week doen. Je bent dan heel goed bezig voor komende kweekperiode. Tot aan de voorbereidingen voor de kweek hoef je verder eigenlijk niets te doen aan bijproducten. Behalve dan grit en wat mineralen op het hok.
Vetten.
In een goede winter of rustmengeling mogen ook best wel wat vetten zitten. Vetten zorgen ervoor dat de duiven warm blijven. Duiven kunnen zelf geen linolzuur en linoleenzuur ( Omega 3 en 6 ) aanmaken. Dat moeten we ze dan zelf toedienen. Hoe doen we dat? Deze vetzuren vinden we niet alleen in vette vis maar ook in lijnzaad, raapzaad, hennepzaad en perillazaad in een goede onderlinge verhouding. Door juist omega 3 rijke zaden in het wintervoer toe te voegen, komen we op een vetgehalte van 6% tot 7%. De duiven kunnen dan prima in een koud hok zitten. Overdag in de ren als je die hebt is nog beter. En als het kan zou het fijn zijn als we ze een paar keer per week kunnen loslaten. Als we de duiven afgepast voeren, zullen de vetten eerst worden opgeslagen in de rode spiervezels, om vervolgens weer te worden benut om het lichaam warm te houden. Zo blijven de duiven steeds in een goede conditie en heb je ook minder problemen om ze weer op gang te krijgen tijdens de komende vliegperiode. Een goede conditie is iets heel anders dan vorm. Sommige liefhebbers hebben het over wintervorm. Maar die bestaat wat mij betreft niet. Vorm komt ( of niet) tijdens veel lichturen en warmte. We zien bij deze duiven zelden het verschijnsel van hangende vleugels door overbelasting.
Te vette duiven.
Worden duiven dan niet vet van al die vetten in een wintermengeling? Natuurlijk mogen we niet overdrijven, maar normaal gesproken worden duiven daar niet vet van. Mensen ook niet. De duiven worden juist vet van koolhydraatrijke en eenzijdige voeding. Van wintermengelingen met veel mais, gerst, tarwe en Milocorn ( de goedkoopste grondstoffen) worden duiven vet. Dat komt door de overmaat aan koolhydraten die in deze granen zitten. Een te veel aan koolhydraten wordt in het lichaam opgeslagen als lichaamsvet. En die moeten er dan na de winter allemaal weer af. Anders wordt het niets met de kweek. Kweekduiven moeten rank en slank zijn. “Een goede haan is niet vet”.
Roodsteen.
Ik krijg nogal eens vragen over het eten van roodsteen. Vooral als de rui net voorbij is. Het komt dan wel voor dat duiven ineens heel veel roodsteen gaan eten. De vraag is dan: hoe komt dat? Heb ik verkeerd gevoerd? Meestal is de oorzaak dat de rui zoveel kracht heeft gekost, dat de duiven eerst weer op krachten moeten komen. Dan moeten de vitamines, mineralen en sporenelementen weer worden aangevuld. In roodsteen zitten ook mineralen. De zware ( giftige) metalen die in roodsteen zitten worden dan op de koop toe meegegeten. Je kunt het dus zien als een teken, dat je moet ingrijpen! Geef ze dan zo snel mogelijk wat elektrolyten en vitamines en wel 2 keer per week (niet vaker, anders krijg je dunne mest). Daar knappen ze snel van op.
Droge pluimen?
Constateert u bij veel duiven droge pluimen ? Dan heeft de verzorging in de winterperiode te wensen overgelaten. Het enige wat je dan nog kunt doen is Vitamine B geven en regelmatig een bad. Het beste geef je dan bakkersgist. Deze gist bevat alle B vitamines van 1 t/m 15. Daarnaast veel aminozuren ( eiwit). B vitamines activeren de stofwisseling. Het is zeer waarschijnlijk, dat de duiven daar veel baat bij zullen hebben.
Veel succes.
Willem Mulder.
Voersamensteller en Voedingsadviseur